| ระบบอาหารระบบย่อยอาหารของสัตว์ชนิดต่าง ๆ  แตกต่างกันตามประเภทของสัตว์แต่ละชนิด เนื่องจากอาหารที่สัตว์กินแตกต่างกัน ดังนี้
 สัตว์ที่มีกระดูกสันหลังจะมีระบบทางเดินอาหารสมบูรณ์ครบ  3 ส่วน คล้ายระบบทางเดินอาหารของคน
 
                            
                              | ส่วนต้น | ปาก   ทำหน้าที่บดเคี้ยวอาหาร  หลอดอาหาร   ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอาหาร |  
                              | ส่วนกลาง | กระเพาะอาหาร   ทำหน้าที่ย่อยอาหารให้มีขนาดเล็กลง |  
                              | ส่วนปลาย | ลำไส้เล็ก   ทำหน้าที่ย่อยอาหารและดูดซึมสารอาหาร ลำไส้ใหญ่   ไม่มีการย่อยอาหาร ทวารหนัก   ขับถ่ายกากอาหาร |  ตับอ่อนของสัตว์ทำหน้าที่ผลิตเอนไซม์ส่งไปใช้ย่อยอาหารที่ลำไส้เล็ก              ทางเดินอาหารของสัตว์มีกระดูกสันหลังมีระยะทางไม่เท่ากัน  เนื่องจากชนิดของอาหารที่กิน เช่น ปลากินเนื้อทางเดินอาหาร สัตว์มีไม่มีกระดูกสันหลังจะสั้นกว่าปลาที่กินพืช
 สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังบางชนิดมีอวัยวะในระบบย่อยอาหารสมบูรณ์ครบ  3 ส่วน คือ ส่วนต้น ได้แก่ ปาก คอหอย หลอดอาหาร และกระเพาะพักอาหาร ส่วนกลาง คือ  กระเพาะอาหาร ส่วนปลาย ได้แก่ ลำไส้และทวารหนัก
 ระบบย่อยอาหารของปลา ระบบทางเดินอาหารของปลาประกอบด้วย ปาก  หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้ และทวารหนัก  การย่อยและการดูดซึมอาหาร
 เกิดที่บริเวณกระเพาะอาหาร
   
                             ภาพที่      1 ระบบทางเดินอาหารของปลา
 ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ม.2 หน้า 15
 ระบบย่อยอาหารของตั๊กแตนตั๊กแตนเป็นแมลงชนิดหนึ่ง  แมลงมีลักษณะเฉพาะ คือ มี 6 ขา และลำตัวแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ หัว อก และท้อง  แมลงมีการปรับตัว
 ในด้านทางเดินอาหาร โดยมีปากที่มีลักษณะแตกต่างกันและมีต่อมน้ำลาย  บางชนิดมีปากแบบกัด บางชนิดมีปากแบบเจาะดูด
 และบางชนิดมีปากแบบดูด  เมื่ออาหารเข้าในปากจะผ่านไปยังหลอดอาหาร ซึ่งเป็นทางเดินอาหารส่วนต้น  จากนั้นจะถูกย่อย
 และดูดซึมบริเวณทางเดินอาหารส่วนกลางและส่วนท้ายกากอาหารจะถูกขับออกจากร่างกายทางทวารหนัก
 
 
   ภาพที่      2 ระบบทางเดินอาหารของตั๊กแตน
 ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ม.2 หน้า 16
 ระบบย่อยอาหารของไฮดราไฮดราเป็นสิ่งมีชีวิตพวกซีเลนเทอเรตหรือไนดาเรียน  ใช้หนวดหรือเทนทาเคิลจับสัตว์น้ำเล็ก ๆ เช่น ไรน้ำ เข้าปาก
 อาหารจากปาก เข้าสู่ช่องว่างภายในลำตัวที่เรียกว่า ช่องแกสโทรวาสคิวลาร์  เป็นช่องที่มีรูเปิดทางเดียว ซึ่งเป็นทั้งช่องปาก
 ในการกินอาหารและทวารหนักในการขับถ่าย
 
 ภาพที่ 3 ระบบทางเดินอาหารของไฮดรา ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ม.2 หน้า 16
            การย่อยอาหารของไฮดรามี  2 แบบต่อเนื่อง คือ การย่อยภายนอกเซลล์ โดยเซลล์ต่อมปล่อยน้ำย่อย ออกมาในช่องของลำตัว เพื่อทำการย่อย  แล้วมีเซลล์อีกชนิดหนึ่งดูดเข้าไปในเซลล์ การย่อยภายในเซลล์ เป็นการย่อย โดยน้ำย่อยภายในเซลล์ หลังจากนั้นอาหาร จะถูกนำไปเลี้ยงเซลล์อื่น ๆ  ที่อยู่ข้างเคียง และซึมผ่านเนื้อเยื่อไปเลี้ยงเซลล์ที่ผิว  การย่อยอาหาร ของไฮดราส่วนใหญ่เป็นการย่อย แบบภายนอกและภายในเซลล์  โดยการย่อยจะสิ้นสุด ภายในเซลล์ที่บุผนังช่องว่าง ของลำตัว ส่วนกากอาหาร จะถูกขับออกทางปาก  โดยการบีบตัวให้เล็กลง  ระบบย่อยอาหารของสัตว์เคี้ยวเอื้อง  สัตว์เคี้ยวเอื้องพวกวัว ควาย แพะ แกะ กวาง มีกระเพาะอาหารแบ่งเป็น 4 ส่วน ได้แก่ เรติคิวลัม (reticulum) หรือกระเพาะ รังผึ้งทำหน้าที่ คลุกเคล้าอาหาร และสำรอกอาหารออกมาเคี้ยวที่ปากอีกครั้ง แล้วกลืนลงไปใหม่ รูเมน (rumen) หรือผ้าขี้ริ้ว มีขนาดใหญ่ที่สุด เป็นที่พักอาหาร มีแบคทีเรีย และโพรโทซัวบางชนิด ทำหน้าที่ย่อยสลายเซลลูโลส ให้เป็นกรดไขมันอย่างง่าย โดยสังเคราะห์ กรดไขมันจากคาร์โบไฮเดรต สังเคราะห์กรดอะมิโน วิตามินบี 12 ยูเรีย และแอมโมเนียที่เกิดจากการหมัก หลังจากนั้นอาหาร และจุลินทรีย์จากกระเพาะส่วนรูเมนถูกส่งไปยังกระเพาะส่วนเรติคิวลัม โอมาซัม (omasum) หรือกระเพาะสามสิบกลีบ มีลักษณะเป็นกลีบ ๆ ทำหน้าที่บดอาหารและส่งอาหารไปยังกระเพาะที่เรียกว่า แอบโอมาซัม (abomasum) หรือกระเพาะจริง ทำหน้าที่สร้างน้ำย่อยอาหาร มีการย่อยโดยเอนไซม์ตามปกติ แล้วส่งต่อไปยังลำไส้เล็ก ดูดซึมเข้าสู่ระบบหมุนเวียนเลือด เพื่อให้แหล่งพลังงาน   
 
  ภาพที่      4 ระบบทางเดินอาหารของวัว ที่มา: หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ม.2 หน้า 17
 ตารางที่ 1 ระบบย่อยอาหารในสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 
  
    | สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง | ตัวอย่างสัตว์  | อวัยวะในทางเดินอาหารของระบบย่อยอาหาร  |  
    | มีทางเดินอาหารที่สมบูรณ์ครบ    3 ส่วน 
 มีทางเดินอาหารไม่สมบูรณ์ | ไส้เดือนดิน    แมลงชนิดต่าง ๆ ปู หอย ดาวทะเล
 ไฮดรา    แมงกะพรุน พลานาเรีย  | -    ส่วนต้น ปาก คอหอย หลอดอาหาร กระเพาะพักอาหาร -    ส่วนกลาง กระเพาะอาหาร
 -    ส่วนปลาย ลำไส้ ทวารหนัก
 -    ส่วนต้นและส่วนปลาย เป็นส่วนเดียวกัน
 อาหารจะเข้าทางปากและขับถ่ายทางปาก
 -    ส่วนกลาง รับอาหารจากปากเข้าสู่ช่องลำตัว
 ซึ่งเป็นทางเดินอาหารแล้วขับกากอาหารออกทางปาก
 |    |